Κείμενο κατειλημμένου κοινωνικού κέντρου ΒΟΞ στα Εξάρχεια
Στις πρώτες μέρες του 2012, άτομα που οριζόμαστε πολιτικά μέσα από τη συμμετοχή μας στον αναρχικό-αντιεξουσιαστικό χώρο και το ταξικό αντικαπιταλιστικό κίνημα προχωρήσαμε σε κατάληψη του κτιρίου του ΒΟΞ (ιδιοκτησία ΙΚΑ) στην πλατεία Εξαρχείων με στόχο τη μετατροπή του σε ανοιχτό κοινωνικό κέντρο.
Η επιλογή ενός Κοινωνικού Κέντρου στην καρδιά των Εξαρχείων έχει να κάνει τόσο με την ιστορικότητα της περιοχής, όσο και με την κρισιμότητα της εποχής και τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις.
Τα Εξάρχεια, εκτός από μια αθηναϊκή γειτονιά, αποτελούν για αρκετές δεκαετίες ένα διαρκές κοινωνικοπολιτικό εργαστήριο, ένα τόπο συνάντησης εξεγερμένων κομματιών της νεολαίας, χώρο εκδήλωσης ανατρεπτικών πολιτικών εγχειρημάτων, ελευθεριακής δημιουργίας αλλά και επαφής με σύγχρονα κριτικά ρεύματα. Λογικό λοιπόν ήταν να γίνουν πόλος έλξης αναρχικών και αριστερών νεολαίων, φοιτητών, διανοούμενων, που εκτός από τόπο συνάντησης, τα επέλεξαν και σαν τόπο κατοικίας. Σε συνδυασμό με τους αγώνες που σε κάθε περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη αναπτύχθηκε μια κοινωνική σχέση με κάποια κομμάτια της τοπικής κοινωνίας που ασφαλώς δεν ήταν γραμμική αλλά πάντα βρίσκονταν σε συνάρτηση με την εκάστοτε κατάσταση του κινήματος.
Το κράτος είτε με άμεσου τύπου καταστολή, είτε μετατρέποντας την περιοχή σε σούπερ μάρκετ ναρκωτικών προσπάθησε να ανακτήσει τον έλεγχο σε αυτό το τόσο ενοχλητικό κομμάτι της πόλης. Συγχρόνως οι λογικές της αγοράς και του κέρδους μέσω της εμπορευματοποίησης και του λάιφ στάιλ κινήθηκαν εξ' ορισμού στην κατεύθυνση της απονεύρωσης της εξεγερσιακής δυναμικής των Εξαρχείων.
Σήμερα, σε συνθήκες κρίσης, η ολομέτωπη επίθεση του κεφαλαίου και του κράτους έχει οδηγήσει μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας στην εξαθλίωση και έτσι φαινόμενα ενδοταξικής βίας και κοινωνικού κανιβαλισμού βρίσκονται σε έξαρση παντού. Συγκεκριμένα στα Εξάρχεια, συμμορίες εκμεταλλευόμενες την αγωνιστική, ελευθεριακή ιστορία της περιοχής καθώς και την αδυναμία ενιαίας συλλογικής κινηματικής απάντησης στα φαινόμενα αυτά, αξιώνουν να δυναστεύουν το σύνολο της ζωής των Εξαρχείων, πλήττοντας έτσι σοβαρά τα πολιτικά και κοινωνικά κεκτημένα. Αξίες όπως η αντίσταση και η αλληλεγγύη χάνουν έδαφος από τα ιδεολογήματα της ασφάλειας, του νόμου και της τάξης. Το πολιτικό περιεχόμενο της κίνησης της κατάληψης του ΒΟΞ βρίσκεται σε συνάρτηση με τις αυξημένες απαιτήσεις που θέτει η εκρηκτική αντικειμενική συνθήκη του τόπου και της εποχής.
Το κοινωνικό κέντρο ΒΟΞ, ένα εγχείρημα κοινωνικής – πολιτικής – πολιτισμικής παρέμβασης, γίνεται σε μια συγκυρία όξυνσης της οικονομικής κρίσης και ενώ το κυρίαρχο μπλοκ εξουσίας, το οποίο ποτέ δεν ήταν τόσο απονομιμοποιημένο στην κοινωνία αλλά και τόσο ομογενοποιημένο στο εσωτερικό του, εξαπολύει την τελική του επίθεση στις δυνάμεις της εργασίας και στο σύνολο των κοινωνικών κατακτήσεων. Παράλληλα, η καταστολή αναβαθμίζεται σε βασικό παράγοντα για τη διατήρησης της συνοχής της κοινωνίας, και υιοθετούνται πρακτικές του κράτους έκτακτης ανάγκης απέναντι σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Η οικονομική τρομοκρατία (διαγραφή εργασιακών κεκτημένων δεκαετιών, περιθωριοποίηση και εξαθλίωση μεγάλων κομματιών της κοινωνίας, εργοδοτική ασυδοσία) και οι πρακτικές του κράτους (αυταρχική θωράκισή του σε όλα τα επίπεδα, έντονη αστυνομοκρατία, προσπάθεια πάταξης των πρακτικών ανυπακοής –συγκρουσιακών και μη, αθρόες διώξεις διαδηλωτών, «αντιτρομοκρατική» νομοθεσία κλπ) συνθέτουν ένα σκηνικό ταξικού πολέμου, η ένταση του οποίου όμως δείχνει και τα αδιέξοδα και τα όρια της προσπάθειας των κυρίαρχων τάξεων για διέξοδο από τον κυκεώνα της κρίσης. Γιατί βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου το σύστημα εμφανίζει προς το παρόν τουλάχιστον αδυναμία ενσωμάτωσης των εκμεταλλευομένων, ενώ παράλληλα παρουσιάζονται και σημάδια διεύρυνσης των κοινωνικών και ταξικών αγώνων (μεγάλες διαδηλώσεις, συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής, αναβίωση της εμπιστοσύνης στη συλλογική δράση, εμφάνιση μορφών οργάνωσης και διεκδίκησης σε γειτονιές) που ίσως να μην είναι επαρκείς για να αποτελέσουν συνολικό ανάχωμα, δίνουν όμως ένα θετικό πρόσημο στον αγώνα για την ανατροπή.
Η διεύρυνση των κοινωνικοπολιτικών αγώνων και η δυναμική ανάπτυξης όλων των μορφών αντίστασης για να είναι αποτελεσματικές πρέπει να συμβαδίζουν με τις έννοιες της αυτοοργάνωσης, της κοινωνικής και πολιτικής αλληλεγγύης και της άρνησης των θεσμών.
Πιστεύουμε ότι η πρακτική των καταλήψεων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ανατρεπτικού κινήματος και η αναβίωσή τους στις δεδομένες συνθήκες έχει τη διπλή σημασία, ως γραμμή άμυνας δημιουργίας χώρων ελευθερίας και ως επιθετική τακτική οριοθέτησης νέων προοπτικών. Είτε πρόκειται για τη μόνιμη κατάληψη κτιρίων με στόχο τη δημιουργία ανοιχτών πολιτικό-κοινωνικών χώρων που θα λειτουργούν ως κέντρο και ορμητήριο αγώνων, είτε πρόκειται για την κατάληψη δημόσιων χώρων ως μορφή διαμαρτυρίας πέρα από την αστική νομιμότητα, είτε ακόμα περισσότερο, όταν πρόκειται για την κατάληψη ως μέσο ταξικών διεκδικήσεων που αμφισβητεί την ίδια την έννοια της ιδιοκτησίας, δηλαδή την κατάληψη μέσων παραγωγής και χώρων εργασίας. Οι καταλήψεις αποτελούν κίνδυνο για την κυριαρχία, αφού αμφισβητούν στην πράξη την εξουσία, τις καπιταλιστικές σχέσεις και τον κυρίαρχο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας προτάσσοντας την αυτενέργεια και την συμμετοχή, αντί της ανάθεσης, την εκπλήρωση των αναγκών και των επιθυμιών μας, αντί των συνθηκών που μας επιβάλλονται από τους εξουσιαστές. Ο ίδιος ο χαρακτήρας της κατάληψης ως μια συγκρουσιακή πρακτική και ως ένα αυτοοργανωμένο εγχείρημα, στοχεύει στη δημιουργία κοινωνικών ρηγμάτων που οξύνουν τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του συστήματος βασισμένες σε σχέσεις αλληλεγγύης και ισοτιμίας.
Αντιλαμβανόμαστε την αυτοοργάνωση ως μια διαδικασία αντιιεραρχική, αντισυγκεντρωτική, χωρίς αντιπροσωπεύσεις, ειδικούς και αυθεντίες.
Πολεμάμε κάθε μορφής εθνικιστικές, ρατσιστικές και σεξιστικές λογικές.
Εναντιωνόμαστε σε κάθε λογής καταναλωτικά πρότυπα που επιβάλλουν την εξατομίκευση, την ομογενοποίηση της κοινωνίας και την υποταγή στην αγοραία λογική.
Προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της δράσης μας είναι η διεύρυνση της κουλτούρας των συλλογικών διεκδικήσεων και η οικοδόμηση σχέσεων αλληλεγγύης στο εσωτερικό της συνέλευσης αλλά και με τη γειτονιά μας. Συγχρόνως, μέσα από τη συντροφική σύνδεσή μας με τα δίκτυα αντιστάσεων που υπάρχουν στην περιοχή: καταλήψεις, συνελεύσεις γειτονιάς, στέκια, πολιτικές συλλογικότητες, εργατικές ομάδες και ταξικά σωματεία βάσης. Μα πάνω απ’ όλα, μέσα από την ενεργή συμμετοχή μας στους κοινωνικούς αγώνες, τις διαδηλώσεις, τα απεργιακά μπλόκα, τα οδοφράγματα, φιλοδοξούμε και εμείς από την μεριά μας να συμβάλουμε στο μεγάλο στοίχημα της εποχής, το πέρασμα δηλαδή από την αυθόρμητη διαμαρτυρία και αγανάκτηση των καταπιεσμένων και εκμεταλλευομένων ανθρώπων στη συνειδητή εξέγερση και την κοινωνική επανάσταση ως μοναδική διέξοδο στην κρίση του συστήματος και την επίθεση της άρχουσας τάξης, φτιάχνοντας ταυτόχρονα δομές και νησίδες χειραφέτησης και συλλογικής δράσης.
Το Κοινωνικό Κέντρο ΒΟΞ θέλουμε να αποτελέσει ένα χώρο αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας, συναναστροφής και δημιουργίας, χωρίς ιεραρχίες και ειδικούς, θεαματικά και καταναλωτικά πρότυπα. Ένα χώρο συντροφικότητας, αλληλεγγύης και αγώνα ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας.
Η λειτουργία και οι δράσεις της κατάληψης έχουν ως κεντρικό σημείο αναφοράς τη διαχειριστική συνέλευση, όπου εκεί αποφασίζεται συλλογικά, με όρους συνδιαμόρφωσης και συναίνεσης, η διαχείριση του χώρου και οι εξωστρεφείς παρεμβάσεις του κοινωνικού κέντρου.
Ο χώρος του κατειλημμένου ΒΟΞ δίνει την δυνατότητα μέσα από την αυτοοργάνωση, την επικοινωνία και την ζύμωση να συστεγαστούν διάφορα εγχειρήματα τα οποία θα διαχειρίζονται θεματικές ομάδες, όπως αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο τα έσοδα του οποίου θα προορίζονται για την κάλυψη αναγκών των φυλακισμένων αγωνιστών και για τα λειτουργικά έξοδα της κατάληψης, δημιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης, χώρος εκδηλώσεων, προβολές ταινιών, δραστηριότητες για τα παιδιά, έκδοση εφημερίδας κλπ.
Κατειλημμένο Κοινωνικό Κέντρο ΒΟΞ
