http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&tag=8400&pubid=2802810

Από την περίτεχνη είσοδο του κτιρίου στην οδό Σκαραμαγκά και Πατησίων στο Μουσείο περνούσε η ντίβα της όπερας, η Ελληνίδα σοπράνο Μαρία Κάλλας λίγες ώρες μετά την πρώτη της ραδιοφωνική εμφάνιση στον Σταθμό Αθηνών.

Εκεί επέστρεφε μετά την υπογραφή του πρώτου συμβολαίου της με τη Λυρική Σκηνή το 1940. Εκεί βρισκόταν το σπίτι της. Ενα διαμέρισμα στο μέγαρο Παπαλεονάρδου που νοίκιασε μαζί με τη μητέρα και την αδελφή της μετά από έξι μετακομίσεις εντός της Αθήνας…

Στη θέση του σήμερα, κομμάτια από σανίδες, παραπετάσματα και σιδερένιες σκαλωσιές για να συγκρατούν το ερειπωμένο οίκημα και να προστατεύουν τους περαστικούς.

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, το νεοκλασικό κτίριο που στολίζει το νούμερο 61 της οδού Πατησίων, είναι ένα ιστορικό, πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό μνημείο, που παραμένει παραδομένο στην εγκατάλειψη, την κακοποίηση του χρόνου και την απαξίωση εκείνων που το θεώρησαν απλώς τσιμέντο. Τις τελευταίες περίπου 10 ημέρες τελεί υπό κατάληψη αναρχικών στο πρότυπο αρκετών πλέον κτιρίων στο κέντρο της πόλης…

Στόχος τους, όπως λένε, είναι «να εδαφικοποιήσουν στον χώρο κάποιες από τις διαθέσεις και τις επιθυμίες τους», προκειμένου να το μετατρέψουν σε ένα ορμητήριο ζωής. «Σε έναν ανοιχτό κοινωνικό χώρο με αυτοοργάνωση και συλλογικότητα…».

Η εικόνα της εγκατάλειψης δεν είναι πρόσφατη. Ακολουθεί το κτίριο σχεδόν μία δεκαετία, στα χνάρια των εξελίξεων που το συνοδεύουν.

«Πέρυσι κάλεσα το υγειονομικό, γιατί η κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει ήταν άθλια», εξηγεί η γιατρός κ. Χάρις Γιαννοπούλου, το σπίτι της οποίας βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο μέγαρο Παπαλεονάρδου.

«Εχω κάνει τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον 1.000 τηλεφωνήματα στο ΝΑΤ προειδοποιώντας τους ότι πρέπει να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την ασφάλεια όλων μας και γιατί φυσικά είναι κρίμα να καταστραφεί ένα τέτοιο κτίριο. Εφτασα ακόμη και μέχρι στην εισαγγελέα ακροάσεως», προσθέτει.

Χ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
Καταγγέλλει αδιαφορία από τις αρχές

«Είναι απορίας άξιον το γεγονός ότι κανείς, ούτε το υπουργείο Πολιτισμού ούτε το Ιδρυμα Μαρία Κάλλας ούτε ακόμη και το ίδρυμα Ωνάση και φυσικά το ΝΑΤ, δεν ενδιαφέρθηκαν να φτιάξουν στο σπίτι της Κάλλας ένα μουσείο αφιερωμένο στη σοπράνο», λέει η Χάρις Γιαννοπούλου.

«Εχω απευθυνθεί πολλές φορές στο ΝΑΤ για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά η αδιαφορία και η γραφειοκρατία που επικρατούν είναι χαρακτηριστικές. Τουλάχιστον μετά την κατάληψη το κτίριο καθαρίστηκε από τα παιδιά…», λέει.

Οπως φαίνεται, εκεί όπου το κράτος αδράνησε, ανέλαβε… η κατάληψη. Οι συμμετέχοντες σε αυτήν προσκάλεσαν μηχανικό, ο οποίος πραγματοποίησε αυτοψία για τις ρωγμές που είχαν προκληθεί στο κτίριο από το χτύπημα του Εγκέλαδου το 1999.

Και στη συνέχεια οι ίδιοι πήραν μυστρί και πηλοφόρι και ξεκίνησαν το έργο. Καινούργιες υδροροές, τσιμέντο για να καλυφθούν οι ρωγμές ήταν οι πρώτες από τις εργασίες που συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς.

Το απαιτεί, άλλωστε, η «επανοικειοποίηση» του εγκαταλειμμένου κτιρίου, όπως ονομάζουν την παρουσία τους στον χώρο οι καταληψίες, φοιτητές στην πλειονότητά τους, οι οποίοι συμμετείχαν στα γεγονότα του Δεκέμβρη που ξέσπασαν μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια.

Η τύχη του κτιρίου στο μέλλον παραμένει άγνωστη.

Το σίγουρο είναι πως το διατηρητέο οίκημα ζητεί επειγόντως αποτελεσματικές δράσεις, καθώς καταρρέει και αφήνει πίσω του μπάζα εκεί όπου άλλοτε αντηχούσε η κρυστάλλινη φωνή της εξαίσιας σοπράνο…

ΕΡΓΟ Χ. ΚΙΤΣΙΚΗ
Κόσμημα στην περιοχή από το 1925

Χτισμένο το 1925 σε σχέδια του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη, το μέγαρο ήταν αντάξιο της αίγλης που ακτινοβολούσε η περιοχή του Μουσείου στα χρόνια του Μεσοπολέμου.

Γειτονιά μεσαίων και ανώτερων οικονομικά στρωμάτων η περιοχή ήταν σπαρμένη με νεοκλασικά κτίρια τα οποία, στην πλειονότητά τους, ζουν πλέον την παρακμή που έμελλε να γνωρίσει και το σπίτι της Μαρίας Κάλλας.

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου αποτελεί ακόμη και σήμερα, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα εντυπωσιακό κτίριο, χαρακτηριστικό δείγμα του ρεύματος Γιούγκεντστιλ που κυριάρχησε τον 19ο αιώνα, τάση που ασπάστηκε ο Κιτσίκης ως φοιτητής στο Βερολίνο.

Με βασικό στόχο τη λειτουργικότητα των χώρων, το οίκημα των 1.590 τ.μ. στέγασε, εκτός της Μαρίας Κάλλας, και άλλες προσωπικότητες της εποχής, που χάζευαν την οδό Πατησίων από τα χαρακτηριστικά τριπλά παράθυρα της πρόσοψης… Τίποτε τότε δεν προμήνυε την εγκατάλειψη που θα ακολουθούσε…

Διατηρητέο
Το 1950 το μέγαρο επήλθε στην ιδιοκτησία του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, το οποίο το εκμεταλλεύτηκε οικονομικά μέχρι το 1999 μισθώνοντάς το σε ιδιωτικό εκπαιδευτήριο. Δέκα χρόνια αργότερα, με πρωτοβουλία της Μελίνας Μερκούρη, το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο.

Ομως ο σεισμός της Πάρνηθας το 1999 του επέφερε ζημιές, ενώ πυρκαγιά που εκδηλώθηκε λίγα χρόνια αργότερα επέτεινε τη δραματική του κατάσταση. Εγινε καταφύγιο για τοξικομανείς, αστέγους και… αρουραίους, ενώ στα λευκά μάρμαρα των εσωτερικών του χώρων στοιβάχτηκαν σκουπίδια, ακαθαρσίες και σύριγγες.

Για τον λόγο αυτόν, οι πόρτες κλειδώθηκαν με λουκέτο και το κτίριο σφραγίστηκε. «Στα γεγονότα του Δεκέμβρη ξέσπασε πάλι φωτιά, την οποία αναγκάστηκα να σβήσω κι εγώ μαζί με την Πυροσβεστική για να μην καούμε όλοι μαζί», εξηγεί η Χάρις Γιαννοπούλου. Πριν από περίπου δέκα ημέρες, η κλειδαριά παραβιάστηκε και το κτίριο τελεί υπό κατάληψη, ενώ πληροφορίες αναφέρουν πως το ΝΑΤ σκοπεύει να το εκμεταλλευτεί ξανά ενοικιάζοντάς το ως χώρο πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΒΒΑ
ΦΩΤΟ: ΓΡ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ

Αυτά λοιπόν τα καταπληκτικά γράφονται σε σημερινό ολοσέλιδο αφιέρωμα στο “Έθνος”  με όψιμο ενδιαφέρον για το “σπίτι της Κάλας”. Η κατάληψη ενεργοποιεί τους ιδιοκτήτες που θέλουν να νοικιάσουν το κτίριο ως χώρο “πολιτιστικών δραστηριοτήτων”. Πολλαπλή διάδραση λοιπόν μεταξύ ΝΑΤ, Σανιδά και αστικού τύπου με συντονισμένες κινήσεις για να εξανθρωπίσουν και να νομιμοποιήσουν κοινωνικά τα επερχόμενα σχέδια καταστολής της κατάληψης.

Αμ δε!