Για την εξέγερση του Δεκέμβρη έχουν γραφτεί πολλά, θα γραφτούν ακόμα περισσότερα, όσο αντιλαμβανόμαστε το πόσο άλλαξε τις ισορροπίες μεταξύ εξουσιαστών και εξουσιαζόμενων. Πιστεύοντας ότι είναι αρκετά νωρίς  για να αναλύσουμε όλες τις πτυχές της εξέγερσης θα συγκεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας στη ροή της πληροφορίας από τη στιγμή της δολοφονίας του Αλ. Γρηγορόπουλου και όσων ακολούθησαν αυτής, στα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν και τέλος στον ρόλο που είχε η τεχνολογία στα χέρια των εξεγερμένων.

Η διάδοση της είδησης ξεκίνησε μέσω των κινητών τηλεφώνων και του διαδικτύου και ακολούθησαν τα  καθεστωτικά ΜΜΕ προσπαθώντας από την πρώτη κιόλας στιγμή να υποβαθμίσουν  το γεγονός. Τα αντανακλαστικά λειτούργησαν, καταλήφθηκαν δημόσιοι χώροι και ξεκίνησε η λειτουργία συνελεύσεων. Εκεί αποφασίστηκαν οι δράσεις της πρώτης νύχτας και οργανώθηκε η πορεία της Κυριακής με βασικό μέσο προπαγάνδισης το διαδίκτυο. Σειρά πήραν οι μαθητές μέσω ιστοσελίδων (facebook, tweeter, forum) συνεννοημένοι να κάνουν πορείες. Τα μέσα αυτά λειτούργησαν μόνο για συνεννοήσεις πρώτου βαθμού με τα επιθετικά και συγκρουσιακά χαρακτηριστικά να ξεδιπλώνονται στο δρόμο. Η ανάγκη για ενημέρωση στους κατά τόπους κατειλημμένους χώρους ώθησε στη δημιουργία ενός blog για κάθε κατάληψη, πράγμα πρωτοφανές, όπου υπήρχε αδιαμεσολάβητη πληροφόρηση. Παράλληλα, μια μεγάλη μάζα των λεγόμενων bloggers ανέλυε, κριτίκαρε, καλούσε σε δράσεις και διακινούσε την προσωπική της εκτίμηση για τα γεγονότα. Υπήρχαν επίσης και κινηματικά sites τα οποία παρείχαν μια αδιαμεσολάβητη ενημέρωση (π.χ Indymedia). Άξιο αναφοράς είναι οι επιθέσεις που δέχτηκε το Indymedia προκειμένου να κατασταλεί αλλά και η αναπόφευκτη δυσλειτουργία του λόγω του μεγάλου όγκου επισκέψεων. Για το τέλος αφήσαμε την “αναλογική τεχνολογία”, το πιο ισχυρό όπλο στα χέρια των εξεγερμένων. Τις αφίσες, τα κείμενα με τον πολιτικό λόγο, τις μικροφωνικές, την κατάληψη ή και  δημιουργία ραδιοφωνικών σταθμών, τις πορείες, τις επιθέσεις στα αστυνομικά τμήματα, στις τράπεζες και στα εμπορικά κέντρα των πόλεων.

Οι συνεχείς ενημερώσεις για τα γεγονότα βοήθησαν πολύ στη διάδοση των αιτημάτων των εξεγερμένων. Αυτό όμως που έπαιξε το μεγαλύτερο ρόλο ήταν ο οργανωμένος πολιτικός λόγος που είχε τη δυνατότητα να διαχυθεί μέσω του διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Έδειξε ότι ήταν ισχυρός αφού προκάλεσε αντιδράσεις και κινήσεις αλληλεγγύης, παρακάμπτοντας , για πρώτη φορά ίσως τόσο γρήγορα, εμπόδια όπως τα ντόπια και διεθνή ΜΜΕ. Έδειξε επίσης ότι οι εξεγερμένοι, σε μια κρίσιμη κατάσταση, παίρνοντας την πληροφόρηση στα χέρια τους,  μπορούν να ξεπεράσουν την καθεστωτική παραπληροφόρηση και συκοφάντηση . Αυτό που έχει σημασία είναι οι δομές μας να γίνουν ακόμη πιο ισχυρές αφού σε μια από τις μαζικότερες αντεπιθέσεις στο κράτος τα τελευταία χρόνια καταφέραμε αν μη τι άλλο να ακουστούμε αμφισβητώντας στην πράξη την κρατική προπαγάνδα.

Αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι κάποια τεχνολογικά μέσα βοήθησαν τόσο στην διάδοση του λόγου των εξεγερμένων όσο και σε πρακτικά ζητήματα. Βοήθησε όμως και την άλλη πλευρά στην προσπάθειά της να καταστείλει το όλο εγχείρημα της εξέγερσης. Η μετάδοση των γεγονότων από τα αστικά μέσα ήταν μια πραγματική παρωδία. Οι προσπάθειες της εξουσίας για παραποίηση της αλήθειας και επιστροφή στην κανονικότητα κατέρρευσαν από τις πρώτες ώρες. Ο θίασος των αναλυτών, ταγμένος στην επιχείρηση απόκρυψης των πραγματικών διαστάσεων της εξέγερσης, που με ζήλο χτίζαν το τείχος ανάμεσα στο φιλοθεάμον κοινό και τα οδοφράγματα, το είδαν να γκρεμίζεται. Ο κόσμος αναζητούσε την αλήθεια στους δρόμους. Το διαδίκτυο κατακλυσμένο από έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και απόψεων κινδύνευσε να γίνει το βασίλειο της υποκειμενικότητας. Πολλοί διάλεξαν ένα group ανάλογης θεματικής στο face book. Άλλοι, περισσότερο οργισμένοι, διάλεξαν και 2ο ή ακόμα και 3ο. Κάποιοι ανήσυχοι δημιούργησαν ένα blog. Στα forum γινόταν το αδιαχώρητο, ενώ τα διαδικτυακά κεράκια υπέρ αναπαύσεως έγιναν ανάρπαστα. Οι συλλέκτες ξεκίνησαν να οργανώνουν και να αποθηκεύουν ντοκουμέντα. Με λίγα λόγια, για κάποιους που νευρίασαν, ένα πληκτρολόγιο φάνηκε αρκετό. Τα επαναστατικά χαρακτηριστικά αυτών των μονάδων-ομάδων είναι αμελητέα ως προς την προώθηση των κινηματικών διαδικασιών. Όταν λαμβάνουν χώρα εξεγερσιακά γεγονότα οι συνελεύσεις στους κατειλημμένους χώρους λειτουργούν σαν κέντρα αποφάσεων. Όποιος αποφασίζει να δρα μόνος του, απομακρυσμένος από τα κεντρικά γεγονότα, απέχει από τις διαδικασίες συνδιαμόρφωσης.

Έχοντας έντονες ακόμη τις μνήμες του Δεκέμβρη και έχοντας συμμετάσχει σε δράσεις, συνελεύσεις και γενικότερα όντας κομμάτι αυτής της εξέγερσης θεωρούμε ότι ο εξεγερμένος, σε σχέση με τα τεχνολογικά μέσα, θα πρέπει να βρίσκεται σε ένα συνεχές δίπολο. Από τη μια μεριά, σαν σύγχρονος λουδίτης να σαμποτάρει τα μέσα αυτά ή στα πλαίσια της αυτοδιαχείρισης να τα οικιοποιηθεί.

Away From Keyboard

νοέμβρης 2009

Ο Γ. Σανιδάς εισαγγελέας του αρείου πάγου, ένας ακόμα πραίτορας της δημοκρατίας μαθημένος από μικρός να γλύφει το χέρι που τον ταΐζει, εξέδωσε την υπ. αριθμ. 9/2009 γνωμοδότησή του, μετά από αίτηση του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος, που αφορά το απόρρητο της επικοινωνίας μέσω του Internet, δύο μέρες πριν συνταξιοδοτηθεί. Είναι άξιο αναφοράς ότι ο συγκεκριμένος εισαγγελέας γνωστός για τις συντηρητικές και αναχρονιστικές απόψεις του, απαξιώνει το διαδίκτυο ως μέσο επικοινωνίας. Σύμφωνα με την γνωμοδότηση τα μπλόγκ δεν καταλαμβάνονται από το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης και επικοινωνίας, που προβλέπει το άρθρο 19 του Συντάγματος*. Αναλυτικότερα η γνωμοδότηση:

1) Το απόρρητο των επικοινωνιών δεν καλύπτει α) την επικοινωνία μέσω του διαδικτύου (Internet) και β) τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας (ονοματεπώνυμα και λοιπά στοιχεία συνδρομητών, αριθμοί τηλεφώνων, χρόνος και τόπος κλήσεως, διάρκεια συνδιάλεξης κ.λ.π.).

2) Οι εισαγγελικές, ανακριτικές και προανακριτικές αρχές, πολύ δε περισσότερο τα Δικαστικά Συμβούλια και τα Δικαστήρια, δικαιούνται να ζητούν από τους παρόχους των υπηρεσιών Επικοινωνίας, μέσω του διαδικτύου (Internet) τα ηλεκτρονικά ίχνη μιας εγκληματικής πράξεως, την ημεροχρονολογία και τα στοιχεία του προσώπου στο οποίο αντιστοιχεί το ηλεκτρονικό ίχνος, από τους λοιπούς δε παρόχους των υπηρεσιών επικοινωνίας τα “εξωτερικά στοιχεία” της επικοινωνίας και ο πάροχος υποχρεούται να τα παραδίδει χωρίς να είναι αναγκαίο να προηγηθεί άδεια κάποιας Αρχής και ιδία της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών.

3) Η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών αλλά και οποιαδήποτε άλλη Ανεξάρτητη Αρχή ούτε νομιμοποιείται ούτε δικαιούται να ελέγξει με οποιονδήποτε τρόπο, αμέσως ή εμμέσως, το εάν η περί άρσεως ή μη του απορρήτου απόφαση των οργάνων της Δικαιοσύνης είναι σύννομη ή όχι. Αυτό κρίνεται από τα ίδια τα όργανα της Δικαιοσύνης. Ούτε όμως περαιτέρω η ρηθείσα Αρχή μπορεί να ελέγξει τους παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίας για τη, σε κάθε περίπτωση, συμμόρφωσή τους προς τις αποφάσεις των οργάνων της Δικαιοσύνης. Εάν πράξει τούτο ενεργεί καθ’ υπέρβαση της δικαιοδοσίας της.

Η γνωμοδότηση αυτή είναι προφανές ότι έχει σαν στόχο αποκλειστικά το να περιορίσει την ελευθερία του λόγου. Είναι μια ακόμα κίνηση στο όνομα της δημοκρατίας, που θα ζήλευαν και τα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα. Μεγάλη τιμή για τον ίδιο να μπεί στο βιογραφικό του, μαζί με την θεσμική κάλυψη των πολιτικών στα τρέχοντα σκάνδαλα. Η κενού περιεχομένου γνωμοδότησή του μπορεί εύκολα ν’ αποδειχτεί καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να χρησιμοποιήσει blogs του εξωτερικού που δεν εμπίπτουν νομικά στην ελληνική νομοθεσία αλλά και καρτοκινητά άλλων χωρών που πάλι δεν θα μπορεί να “σπάσει” το
απόρρητο. Συγκρίνοντας τη συγκεκριμένη γνωμοδότηση με ήδη υπάρχουσες νομοθετικές διατάξεις άλλων κρατών παρατηρείται παγκόσμια πρωτοτυπία όσον αφορά τις ενέργειες πλημμεληματικού χαρακτήρα. Με λίγα λόγια αυτό σημαίνει ότι η αστυνομία και οι δικαστές μπορούν οποιαδήποτε στιγμή να άρουν το απόρρητο τηλεπικοινωνιών χωρίς κανένα έλεγχο από πουθενά και κανέναν. Πολύ εύκολα θα μπορούν να εγκλωβίσουν και να παγιδεύσουν όποιον/α αντιστέκεται ή όποιον/α θεωρούν εμπόδιο στα σχεδιά τους. Το αυτί της εξουσίας όμως δεν ιδρώνει σε περιπτώσεις σκανδάλων όπως αυτό των υποκλοπών, στην ύπαρξη μεγάλου αριθμού φασιστοσάιτ που προωθούν το ρατσισμό και την ξενοφοβία, αλλά οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί στρέφονται κυρίως σε σελίδες αντιπληροφόρησης (indymedia), συντρόφους-αγωνιστές και σε κάθε αντιστεκόμενο κομμάτι της κοινωνίας.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αντίδραση των bloggers. Μας έχουν συνηθίσει σε μελοδραματικές συγκεντρώσεις “κηδείες” χωρίς να διεκδικούν το παραμικρό και χωρίς να ενοχλούν στο ελάχιστο. Τώρα που προσπαθούν να τους ποινικοποίησουν είναι η ώρα να δείξουν ότι χρησιμοποιούσαν το πληκτρολόγιο για να ενισχύσουν την αξία της ελευθερίας του λόγου και όχι σαν υποκατάστατο της φυσικής τους παρουσίας στους δρόμους και τους αγώνες.

Στην οργουελική κοινωνία που μας ετοιμάζουν, γεμάτη από ελέγχους και πλήρη παρακολούθηση των πάντων, το διαδίκτυο είναι ένα όπλο στα χέρια των αγωνιζόμενων και ως τέτοιο οφείλει να μείνει. Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και γνώσης μέσα από αυτό μας αφορά όλους και αποτελεί ένα ακόμα μονοπάτι προς τη κοινωνία που οραματιζόμαστε.

*Άρθρο 19
1. Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο. Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.
2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1.
3. Απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του άρθρου αυτού και των άρθρων 9 και 9Α.

Away From Keyboard

ιούλιος 2009